Haber / Duyuru

   Ticari hayatta senetler, alacakların güvence altına alınması ve ödemelerin belirli bir düzen içinde yapılması amacıyla sıkça kullanılan kıymetli evraklardan biridir. Ancak, tüketicilerin taraf olduğu işlemlerde senetlerin düzenlenme şekli büyük bir önem arz etmektedir. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, tüketicilerin haklarını korumak adına bazı özel hükümler getirmiştir. Bu kapsamda, tüketici işlemlerinde emre yazılı senetlerin kullanılması yasaklanmış, yalnızca nama yazılı senetlerin düzenlenmesine izin verilmiştir.

1. Tüketici İşlemlerinde Nama Yazılı Senet Zorunluluğu

   6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un Temel İlkeler başlıklı 4. maddesinin 5. fıkrası, tüketici işlemlerinde yalnızca nama yazılı ve her bir taksit için ayrı ayrı senet düzenlenmesi gerektiğini açıkça hüküm altına almıştır. Buna göre:

• Nama yazılı senetler yalnızca belirli bir kişi adına düzenlenir ve ancak o kişi tarafından tahsil edilebilir.
• Her bir taksit için ayrı senet düzenlenmesi tüketicinin borç yükünü net bir şekilde takip etmesini sağlar ve borcunun üçüncü kişilere devredilmesini zorlaştırır.
• Emre yazılı senetlerin tüketici işlemlerinde kullanılması kanunun emredici hükmü uyarınca mümkün olmayıp o senedi geçersiz kılacaktır.

2. Yargıtay Kararları ile Emre Yazılı Senetlerin Geçersizliği

   Yargıtay, tüketici işlemlerinde emre yazılı senetlerin geçersiz olduğuna dair birçok içtihat geliştirmiştir. Özellikle aşağıda yer alan kararlar, konunun hukuki dayanaklarını açıkça ortaya koymaktadır:

Yargıtay 13. HD. 20.03.2014 T., 2013/18419 E., 2014/8183 K. sayılı ilamında:

“4822 Sayılı Yasa ile değişik 4077 Sayılı TKHK’ nın 6/A maddesinde, taksitli satışlarda kıymetli evrak niteliğinde düzenlenecek senetlerin, her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde ve sadece nama yazılı olarak düzenleneceği, aksi halde kambiyo senedinin geçersiz olacağı belirtilmiştir. Eldeki davada düzenlenen bono, nama yazılı olmaması nedeni ile geçersizdir.”

Yargıtay 13. HD. 2015/19350 E., 2017/4278 K., 12.4.2017 Tarihli kararında:

“Eldeki davada düzenlenen senetlerin nama yazılı değil emre yazılı olması nedeni ile tüketici yönünden herkese karşı geçersizdir. Bu anlamda cirantanın iyiniyetli ya da kötü niyetli olmasının bir önemi yoktur.”

   Bu kararlar açıkça göstermektedir ki, tüketici işlemlerinde emre yazılı olarak düzenlenen senetler geçersizdir ve bu durum herkese karşı ileri sürülebilir. Senet üçüncü bir kişiye ciro edilse dahi, bu kişi iyi niyetli olsa bile tüketicinin borçtan sorumlu tutulması mümkün olmayacaktır.